RZECZPOSPOLITA BEZ MIESZCZAN. DLACZEGO RZĄDZIŁA SZLACHTA? Opowieści Rzec...

Kodeks Praw Książecych Królestwa Piastowskiego Ustanowiony z woli Władcy i Rady Królewskiej na wieczną pamiątkę i trwałość porządku ziem piastowskich, dla dobra ludu, miasta, Kościoła i Korony. Spisany w roku Pańskim [...], na mocy prawa zwyczajowego, książecego i miejskiego, obowiązującego wszystkich poddanych Królestwa Piastowskiego. 📂 Spis Treści Tytuł I – O Ludności i Podziałach Stanowych Tytuł II – O Wolnych Chłopach i Gospodarstwach Rodzinnych Tytuł III – O Grodzianach i Mieszkańcach Warowni Tytuł IV – O Mieszczanach, Kupcach i Rzemieślnikach Tytuł V – O Rybakach i Pracownikach Rzek Królewskich Tytuł VI – O Rycerstwie i Obowiązkach Wojennych Tytuł VII – O Urzędnikach Królewskich i Służbach Dworu Tytuł VIII – O Rodzinie Królewskiej i Dziedziczności Tronu Tytuł IX – O Duchowieństwie, Księżach i Zakonach Tytuł X – O Przywileju Miejskim i Lokacji Miast Tytuł XI – O Fortyfikacjach Miejskich i Obronie Miast Tytuł XII – O Targach, Handlu i Prawie Składu Tytuł XIII – O Prawie Miecza i Sądach Miejskich Tytuł XIV – O Prawie Młyńskim, Winnicach i Piekarniach Tytuł XV – O Szkołach, Szpitalach i Łaźniach Publicznych Tytuł XVI – O Wodociągach, Studniach i Akweduktach Tytuł XVII – O Radzie Miejskiej, Wójcie i Sołtysie Tytuł XVIII – O Wiecu, Opolach i Gromadach Wiejskich Tytuł XIX – O Gospodarstwach Rodowych i Prawie Dziedziczenia Tytuł XX – O Ziemi Gminnej i Prawie Czółna Opolnego Tytuł XXI – O Władzy Centralnej i Radzie Królewskiej Tytuł XXII – O Kanclerzu Koronnym i Pieczęciach Królestwa Tytuł XXIII – O Powiatach Grodowych i Województwach Tytuł XXIV – O Kasztelanach, Baronach i Wojewodach Tytuł XXV – O Obowiązkach Ludności wobec Państwa Tytuł XXVI – O Podatkach, Dziesięcinach i Cłach Tytuł XXVII – O Ziemi Gminnej i Prawie Czółna Opolnego Tytuł XXVIII – O Władzy Centralnej i Radzie Królewskiej Tytuł XXIX – O Gospodarstwach Rodowych i Prawie Dziedziczenia Tytuł XXX – O Zakonach, Klasztorach i Dobrze Kościelnym Tytuł XXXI – O Regaliach i Dobrze Koronnym Tytuł XXXII – O Kanclerzu Koronnym i Pieczęciach Królestwa Tytuł XXXIII – O Powiatach Grodowych i Województwach Tytuł XXXIV – O Kasztelanach, Baronach i Wojewodach Tytuł XXXV – O Ziemi Gminnej i Prawie Czółna Opolnego Tytuł XXXVI– O Władzy Centralnej i Radzie Królewskiej Tytuł XXXVII – O Kanclerzu Koronnym i Pieczęciach Królestwa Tytuł XXXVIII – O Powiatach Grodowych i Województwach Tytuł XXXIX – O Kasztelanach, Baronach i Wojewodach Tytuł 40 – O Obowiązkach Ludności wobec Państwa Tytuł XIVI– O Podatkach, Dziesięcinach i Cłach Tytuł XIVII – O Publicznych Robotach i Robociznach Tytuł XIVIII – O Poborze do Wojska i Pospolitej Rusze Tytuł XIVIV – O Armii Stałej i Garnizonach Grodowych Tytuł XIVV – O Zakonach, Klasztorach i Dobrze Kościelnym Tytuł XIVVI – O Regaliach i Dobrze Koronnym Tytuł XIVVII – O Prawach Królewskich i Służebnych Osadach Tytuł XIVVIII – O Piekarniach, Winnicach i Królewskich Młynach Tytuł XIVIX – O Cechach i Przywilejach Zawodowych Tytuł L – O Prawie Karnym i Karach Ustawowych Tytuł LI – O Rzemieślnikach i Gildiach Zawodowych Tytuł LII– O Kupcach, Bankierach i Obrocie Pieniężnym Tytuł LIII – O Mennicach, Monetach i Prawie Wagi Tytuł LIV – O Prawie Skarbowym i Królewskich Dochodach Tytuł LV – O Obowiązkach Publicznych i Robociznach Ludności Tytuł LVI – O Komorach Celnych i Ruchu Towarów Tytuł LVII – O Służbach Specjalnych i Straży Królewskiej Tytuł LVIII – O Budowie i Utrzymaniu Dróg Królewskich Tytuł LIX – O Przysięgach, Pieczęciach i Dokumentach Tytuł XL – O Cudzoziemcach i Gościach Królestwa Tytuł XLII – O Przestępstwach Zdrady, Krzywoprzysięstwa i Bluźnierstwa Tytuł XLIII – O Przepisach Końcowych, Pieczętowaniu i Mocy Prawa Tytuł XLIV – O Przestępstwach Zdrady, Krzywoprzysięstwa i Bluźnierstwa Tytuł XLV – O Przepisach Końcowych Tytuł I – O Ludności i Podziałach Stanowych Art. 1. Królestwo dzieli lud wedle stanów: duchowieństwo, rycerstwo, mieszczaństwo i lud wiejski. Każdemu stanowi przypisane są prawa i obowiązki. Art. 2. Stan duchowny podlega prawu kanonicznemu, z wyjątkiem przypadków zdrady i zbrodni pospolitej. Art. 3. Stan rycerski posiada prawo noszenia oręża i uczestnictwa w wiecu królewskim. Art. 4. Mieszczaństwo związane jest z miastami lokowanymi i podlega prawu miejskiemu. Art. 5. Lud wiejski, wolny bądź pańszczyźniany, podlega prawu opolnemu . O Prawie Nabywania Ziemi przez Stany Królestwa Rycerze, mieszczanie oraz wolni chłopi mają prawo nabywać dobra ziemskie dziedziczne, dzierżawne i kupne, o ile nie są one częścią domeny książęcej ani dóbr kościelnych Nabycie ziemi wymaga spisania aktu kupna, potwierdzonego przez urząd grodzki lub miejski, a następnie wpisania do księgi ziemskiej. Mieszczanin nabywszy ziemię winien dopełnić obowiązków z niej wynikających, jako to: danin, służby i pobierania pańszczyzny o ile nie uzyska zwolnienia od księcia Wolny chłop, posiadający ziemię większą niż jeden łan, może być dopuszczony do zasiadania w sądzie wiejskim i wiecu lokalnym, za zgodą wojewody. Zakazuje się zbywania ziemi cudzoziemcom i ludziom wyklętym, pod groźbą konfiskaty dóbr i kary pieniężnej. Dobra nabyte nielegalnie lub z naruszeniem prawa stanowego wracają do pierwotnego właściciela bądź przechodzą na rzecz Księcia, wedle wyroku sądu ziemskiego. Tytuł II – O Wolnych Chłopach i Gospodarstwach Rodzinnych Niewolnicy-chłopi pańszczyżniani-należą do ziemii i pana.Nie mogą opuszczać posiadłości bez zgody zwierzchnika. Art. 6. Wolny chłop może posiadać ziemię dziedziczną na własność i przekazywać ją potomstwu. Art. 7. Gospodarstwo rodzinne jest nietykalne bez wyroku sądu ziemskiego. Art. 8. Chłop wolny może wnosić skargi do starosty, jeżeli doznaje krzywdy od pana. Art. 9. Wolnemu chłopu nie można odebrać ziemi bez dowodu winy lub niewywiązania się z powinności. Art. 10. Chłop, który służy w wojsku, ma prawo do zwolnienia z daniny na czas wyprawy. Stan wolnego chłopa wywodzi się z pochodzenia rodu z starożytnego plemienia słowiańskiego , gości niebiańskich z gwiazd , dawnego w starych czasach gościa od kilku pokoleń osiadłego w Polszcze lub ludzi zwanych lużnymi. Zaś stan chłopa pańszczyżnianego domniemywa się z byłego niewolnika osiadłego na ziemii pana ,zakupieńca , jeńca zdobytego na wojnie, dawnych prawem rzymskim i książęcym uznanych za kolonów wedle wzorów prawa rzymskiego, skazańców za długi,kolonistów na ziemii pana darowanych z zagranicy jako niewolni. O Powinnościach Włościan względem Pana Ziemi Włościanin, dzierżący rolę z łaski pana ziemi, winien jest odrabiać pańszczyznę przez dni trzy w tygodniu, mianowicie: w poniedziałek, środę i piątek. Pańszczyzna odrobkowa obejmuje prace polne, sianokosy, żniwa, budowę i naprawę grodów oraz wszelkie roboty wskazane przez zarządcę dworu. W czas wielkich prac, jako są żniwa lub orka jesienna, pan może zwiększyć pańszczyznę do dni pięciu w tygodniu, lecz nie dłużej niż przez osiem tygodni. W zimie, jeśli prace polne ustaną, pańszczyzna zamieniona być może na roboty domowe, rąbanie drzewa, wywóz nawozu i inne prace gospodarskie. Włościanin, który posiada więcej niźli jedną łan ziemi, obowiązany jest do pańszczyzny podwójnej, stosownie do liczby łanów. W dni świąteczne, niedziele oraz święta nakazane przez Kościół Święty, pańszczyzna wykonywaną być nie może, pod karą kościelną i książęcą. Tytuł III – O Grodzianach i Mieszkańcach Warowni Art. 11. Grodzianin winien stawić się do obrony grodu w razie napaści, pod groźbą utraty majątku. Art. 12. Każdy grodzianin zobowiązany jest do jednej służby nocnej w tygodniu. Art. 13. W razie pożaru lub najazdu, grodzianie winni stawić się pod bronią bez wezwania. Art. 14. Mieszkańcy warowni mają pierwszeństwo w obrocie dobrami wojennymi. Art. 15. Grody królewskie podlegają bezpośrednio staroście grodowemu. Tytuł IV – O Mieszczanach, Kupcach i Rzemieślnikach Art. 16. Każdy mieszczanin podlega prawu miejskiemu, pod jurysdykcją wójta lub rady miejskiej. Art. 17. Rzemieślnik winien należeć do cechu i przestrzegać jego statutu. Art. 18. Kupiec zobowiązany jest do uiszczania cła na bramach miejskich. Art. 19. Mieszczanin może posiadać nieruchomość w granicach miasta lokowanego. Art. 20. Mieszczanin, który dopuści się krzywoprzysięstwa, traci prawo miejskie. Tytuł V – O Rybakach i Pracownikach Rzek Królewskich Art. 21. Rybacy obowiązani są oddawać dziesiątą część połowu na rzecz Korony lub właściciela ziemi. Art. 22. Praca na rzece wymaga zezwolenia królewskiego lub miejskiego. Art. 23. Niezgłoszony połów w rzece królewskiej podlega karze grzywny. Art. 24. Pracownicy mostowi i promowi podlegają nadzorowi starosty. Art. 25. Każdy prom winien być oznaczony herbem właściciela i pobierać opłatę wedle taryfy zatwierdzonej. Tytuł VI – O Rycerstwie i Obowiązkach Wojennych Art. 26. Każdy rycerz ma obowiązek stawić się na wezwanie królewskie z orężem, koniem i zbroją. Art. 27. Rycerz, który nie stawi się na wezwanie, traci część majątku na rzecz Korony. Art. 28. Rycerstwo winno corocznie odbywać ćwiczenia wojenne pod okiem wojewody. Art. 29. Rycerz może wnieść sprawę do sądu ziemskiego lub wiecowego. Art. 30. Każdy pasowany rycerz ma obowiązek wspierać Kościół i chronić pielgrzymów. Tytuł VII – O Urzędnikach Królewskich i Służbach Dworu Art. 31. Urzędnik winien składać przysięgę wierności królowi i przestrzegać tajemnic stanu. Art. 32. Urzędnik nadużywający władzy podlega sądowi królewskiemu. Art. 33. Słudzy dworu mają obowiązek towarzyszyć królowi w podróży i na wiecu. Art. 34. Nadzór nad urzędnikami sprawuje kanclerz koronny. Art. 35. Każda decyzja urzędnika winna być zaprotokołowana i opieczętowana. Tytuł VIII – O Rodzinie Królewskiej i Dziedziczności Tronu Art. 36. Tron Królestwa Piastowskiego dziedziczony jest przez najstarszego syna króla, chyba że Rada Królewska postanowi inaczej dla dobra Korony.Tron dziedziczny przechodzi na najstarszą córkę wraz z wybranym małżonkiem. Art. 37. W razie braku potomka męskiego, wybór następcy należy do Wiecu Koronnego, zatwierdzonego przez Radę Królewską. Art. 38. Królewicz, osiągnąwszy wiek lat piętnastu, winien pobierać nauki prawa, wojny i teologii. Art. 39. Królowa posiada prawo do rady przy boku monarchy, lecz nie dziedziczy tronu. Art. 40. Każdy członek rodziny królewskiej zobowiązany jest do życia wedle godności i unikania hańbiących uczynków. Tytuł IX – O Duchowieństwie, Księżach i Zakonach Art. 41. Duchowieństwo w Królestwie Piastowskim podlega w sprawach duchowych prawu kanonicznemu i jurysdykcji biskupiej. Art. 42. Księża parafialni zobowiązani są do odprawiania nabożeństw, chrztów, pogrzebów i katechizacji ludu. Art. 43. Zakonnikom nie wolno opuszczać klasztorów bez zgody przeora lub opata. Art. 44. Duchowny winien prowadzić życie przykładne i wolne od zgorszenia, pod karą suspensy lub wydalenia. Art. 45. Zakony mają obowiązek przyjmować podróżnych i potrzebujących w ramach gościny i jałmużny. Art. 46. Wszelkie nadania ziemskie na rzecz Kościoła winny być potwierdzone pieczęcią królewską. Art. 47. Duchowny oskarżony o zdradę lub zbrodnię sądzony jest przez sąd królewski przy udziale biskupa diecezjalnego. Tytuł X – O Przywileju Miejskim i Lokacji Miast Art. 48. Miasta Królestwa Piastowskiego winny być lokowane na podstawie prawa miejskiego, z nadaniem odpowiednich przywilejów dla mieszkańców. Art. 49. Lokacja miasta odbywa się na mocy decyzji wójta i zatwierdzenia przez króla lub jego przedstawiciela. Art. 50. Mieszczanie miasta lokowanego cieszą się prawem do posiadania ziemi na własność, handlu i rzemiosła na terenie miasta. Art. 51. Miasto winno posiadać ratusz, rynek oraz wytyczone granice, które nie mogą być przekraczane bez zgody wójta. Art. 52. Wójt miasta jest odpowiedzialny za nadzór nad porządkiem publicznym, wymiarem sprawiedliwości i zbieraniem podatków miejskich. Tytuł XI – O Fortyfikacjach Miejskich i Obronie Miast Art. 53. Każde miasto lokowane winno posiadać mury obronne i bramy, które zapewniają bezpieczeństwo mieszkańcom. Art. 54. Koszty budowy i utrzymania fortyfikacji ponosi zarówno ludność miejską, jak i władze królewskie. Art. 55. W razie zagrożenia wojennego, mieszkańcy miast mają obowiązek stawić się w obronie murów. Art. 56. Każde miasto winno posiadać zorganizowaną straż miejską odpowiedzialną za utrzymanie porządku. Art. 57. W przypadku oblężenia, obrońcy miast mogą korzystać z zapasów żywności i wody przechowywanych w specjalnych piwnicach. Tytuł XII – O Targach, Handlu i Prawie Składu Art. 58. Targi odbywają się w miastach i na specjalnie wyznaczonych placach, gdzie kupcy i rzemieślnicy mogą sprzedawać swoje towary. Art. 59. Prawo składu należy do Królestwa Piastowskiego, co oznacza, że każdy towar, który wchodzi do miasta, musi zostać zdeponowany w określonych magazynach na czas transakcji. Art. 60. Kupcy płacą cło za towary wprowadzane do miasta, a także obowiązkowe opłaty targowe na rzecz utrzymania porządku. Art. 61. Mieszczanie mają prawo organizować jarmarki i sprzedaż na zasadach określonych przez wójta miasta. Art. 62. Targowiska muszą być regularnie kontrolowane przez władze miejskie, aby zapobiec oszustwom i nieuczciwym praktykom handlowym. Tytuł XIII – O Prawie Miecza i Sądach Miejskich Art. 63. Prawo miecza należy wyłącznie do władzy królewskiej, a jego użycie może nastąpić tylko w przypadkach uzasadnionych prawem. Art. 64. W sądach miejskich rozstrzygane są sprawy cywilne, a także delikty miejskie, w tym naruszenia porządku publicznego. Art. 65. Wójt miasta pełni funkcję sędziego w sprawach mniejszych, podczas gdy większe sprawy są rozstrzygane przez sąd wyższy. Art. 66. Każdy obywatel ma prawo do odwołania się od wyroku sądu miejskiego do sądu królewskiego. Art. 67. W sprawach dotyczących zbrodni pospolitej, sądy miejskie współpracują z sądem grodowym. Tytuł XIV – O Prawie Młyńskim, Winnicach i Piekarniach Art. 68. Prawo do prowadzenia młynów, winnic i piekarni posiadają jedynie osoby posiadające odpowiednie licencje i zgodę wójta. Art. 69. Młyny podlegają nadzorowi wójta, który sprawdza jakość przemiału i sprawiedliwość pobieranych opłat. Art. 70. Piekarnie są zobowiązane do utrzymywania stałych cen chleba i przestrzegania norm jakościowych. Art. 71. Winnice, które produkowały wino w celach handlowych, muszą mieć zapisaną roczną produkcję i płacić podatek winny. Art. 72. Każdy młyn, winnica czy piekarnia musi przestrzegać zasad higieny, aby nie zagrażać zdrowiu ludzkiego ciała. Tytuł XV – O Szkołach, Szpitalach i Łaźniach Publicznych Art. 73. W Królestwie Piastowskim istnieją szkoły parafialne, zakonne oraz miejskie, które mają na celu nauczanie młodzieży czytania, pisania i podstaw prawa. Art. 74. Szkoły zakonne mogą prowadzić edukację w zakresie teologii, filozofii oraz prawa kanonicznego. Art. 75. Władze miejskie mają obowiązek organizowania i nadzorowania szkół publicznych, które oferują naukę rzemiosł i handlu. Art. 76. Szpitale miejskie i klasztorne pełnią funkcję opieki zdrowotnej dla ubogich i chorych, finansowane z jałmużny oraz darowizn. Art. 77. Łaźnie publiczne, należące do miast, są otwarte dla wszystkich mieszkańców, z wyjątkiem osób podejrzanych o choroby zakaźne. Tytuł XVI – O Wodociągach, Studniach i Akweduktach Art. 78. Miasta Królestwa Piastowskiego zobowiązane są do utrzymania wodociągów, które zapewniają dostęp do czystej wody pitnej dla mieszkańców. Art. 79. Każde miasto winno posiadać publiczne studnie, kanały ściekowe wybrukowane lub murowane podziemne na wzór rzymski,które mogą być wykorzystywane przez ludność na równych zasadach. Art. 80. Władze miejskie mają obowiązek konserwowania akweduktów, które dostarczają wodę z źródeł oddalonych od miasta. Art. 81. Każde nielegalne wykorzystywanie wody do celów prywatnych, np. na potrzeby młynów lub ogródów warzywnych, podlega karze. Art. 82. Osoby odpowiedzialne za zarządzanie wodociągami i akweduktami winny dbać o to, by woda była czysta, a system wodociągowy funkcjonował bezawaryjnie. Tytuł XVII – O Radzie Miejskiej, Wójcie i Sołtysie Art. 83. Rada miejska składa się z wójta, burmistrza oraz wybranych przedstawicieli obywateli, którzy mają prawo do decydowania o sprawach lokalnych. Art. 84. Wójt miasta pełni funkcję najwyższego urzędnika lokalnego, odpowiedzialnego za porządek publiczny, zbieranie podatków oraz sądownictwo w sprawach drobnych. Art. 85. Sołtys to przedstawiciel władzy królewskiej w wiejskich osadach, odpowiedzialny za utrzymanie porządku i pobieranie danin. Art. 86. Rada miejska ma prawo ustanawiać lokalne przepisy dotyczące handlu, rzemiosła, budowy dróg i innych kwestii istotnych dla rozwoju miasta. Art. 87. Wójt i sołtys są odpowiedzialni za ochronę dóbr publicznych, jak również za organizowanie obrony miasta lub wsi w razie zagrożenia. Tytuł XVIII – O Wiecu, Opolach i Gromadach Wiejskich Art. 88. Wiec jest zgromadzeniem przedstawicieli wszystkich stanów w Królestwie, zwoływanym przez króla lub radę królewską w celu rozstrzygania spraw państwowych i wojennych. Art. 89. Opole to jednostka administracyjna, w której wójt, sołtys i inni urzędnicy lokalni sprawują władzę nad ludnością wiejską. Art. 90. Gromady wiejskie są organizowane przez wspólnoty chłopów, którzy wspólnie zarządzają zasobami ziemskimi, wodnymi i leśnymi. Art. 91. Wiec wiejski może podejmować decyzje dotyczące rozwoju wsi, nadzorowania przestrzegania prawa oraz rozwiązywania sporów między mieszkańcami. Art. 92. Każdy mieszkaniec gromady ma obowiązek brać udział w obronie wsi, w tym w obronie przed napadami lub dzikimi zwierzętami. Tytuł XIX – O Gospodarstwach Rodowych i Prawie Dziedziczenia Art. 93. Gospodarstwa rodowe są przekazywane z ojca na syna, z zachowaniem prawa do dziedziczenia w obrębie rodziny. Art. 94. Każdy członek rodziny rodowej ma prawo do użytkowania ziemi na własność, z wyjątkiem sytuacji, w której sąd orzeka inaczej. Art. 95. W przypadku braku męskiego potomka, dziedziczenie przechodzi na najstarszego syna brata lub bliskiego krewnego, jeżeli brak jest potomków w linii prostej. Art. 96. Prawo dziedziczenia majątków rodowych może być ograniczone przez długi lub niewykonane obowiązki wobec państwa lub Kościoła. Art. 97. Dziedziczenie ziemi wymaga sporządzenia testamentu lub zgody innych członków rodziny na podział majątku. Tytuł XX – O Ziemi Gminnej i Prawie Czółna Opolnego Art. 98. Ziemia gminna jest własnością wspólnoty wiejskiej i może być użytkowana przez wszystkich mieszkańców na równych zasadach, zgodnie z decyzjami wspólnoty. Art. 99. Ziemia gminna może być przeznaczona na cele wspólne, takie jak pasze dla zwierząt, pastwiska czy też lasy, z których mieszkańcy korzystają na mocy tradycyjnych przywilejów. Art. 100. Czółno opolne jest jednostką odpowiedzialną za zarządzanie wodami rzecznymi, w tym za utrzymanie wałów przeciwpowodziowych i organizowanie pracy przy regulacji rzek. Art. 101. Wszelkie decyzje dotyczące podziału ziemi gminnej lub wspólnej pracy przy czółnie opolnym muszą być podejmowane przez zgromadzenie wiejskie. Art. 102. Osoby naruszające zasady użytkowania ziemi gminnej lub nie przestrzegające zasad pracy w czółnie opolnym podlegają karze na mocy prawa wiejskiego. Tytuł XXI – O Władzy Centralnej i Radzie Królewskiej Art. 103. Władza centralna w Królestwie Piastowskim sprawowana jest przez monarchę i Radę Królewską, która doradza w sprawach politycznych, wojskowych i administracyjnych. Art. 104. Rada Królewska składa się z kanclerza, marszałka, arcybiskupa oraz innych wysokich urzędników i doradców królewskich. Art. 105. Król ma prawo zwoływać Radę Królewską w każdym czasie, w celu podjęcia decyzji w sprawach państwowych, wojskowych lub finansowych. Art. 106. Decyzje Rady Królewskiej wymagają podpisu króla, aby stały się prawomocne. Art. 107. Rada Królewska pełni również funkcję sądu najwyższego w sprawach dotyczących stanu państwowego i jurysdykcji królewskiej. TYTUŁ XXII — O Winach Przeciwko Wierze i Kościołowi Kto bluźni Imieniu Pańskiemu, Pannie Najświętszej lub świętym Pańskim, będzie wydany Kościołowi celem pokuty publicznej i uiszczenia grzywny na rzecz klasztoru miejscowego. Kto zbezcześci miejsca święte, ołtarze, relikwie lub księgi kościelne, będzie wyklęty i traci dobra na rzecz biskupa diecezjalnego. Herezja jawna, szerzona po wsiach i miastach, karana będzie więzieniem, a wedle uznania Sądu Duchownego — stosowną karą cielesną. Duchowny, który zdradzi powołanie swe czynem haniebnym, będzie zawieszony, a jeśli poprawy nie okaże — wydalony z zakonu lub stanu. TYTUŁ XXIII — O Prawie Małżeńskim i Rodzinnym Małżeństwo zawierane być winno w obecności kapłana, po ogłoszeniu zapowiedzi trzykroć. Małżeństwo przymusowe, bez zgody obojga małżonków, nieważnym się czyni. Mąż winien jest obrony i utrzymania żony, a żona winna mu posłuszeństwa i czci. Dzieci zrodzone w małżeństwie dziedziczą po ojcu i matce wedle porządku starszeństwa, synowie przed córkami. Porzucenie małżonka bez przyczyny sprawiedliwej równa się zdradzie domostwa i podlega karze majątkowej. TYTUŁ XXIV — O Kupcach, Kramarzach i Targach Kupcy winni są płacić cło i myto książęce wedle taryfy ustanowionej przez radę miejską. Osoby zakazane (banici, heretycy) nie mogą wystawiać towarów na targu ni prowadzić handlu. Miara, waga i długość winny być zgodne z miarami książęcymi, a fałszerze miar będą chłostani i pozbawiani towaru. Towary sprowadzane z zagranicy opatrzone być winny pieczęcią miasta, nim dopuszczone zostaną do sprzedaży. TYTUŁ XXV — O Przysięgach i Umowach Przysięga dana przed sądem lub kapłanem jest święta i nieodwołalna bez zgody obu stron. Umowy pisane i opatrzone pieczęcią mają moc większą nad słowo ustne. Kto przysięgi fałszywej się dopuści, traci cześć i prawa obywatelskie na rok i jeden dzień. Przysięgi rycerskie względem wierności książęcej mają wagę najwyższą i złamanie ich równa się zdradzie. TYTUŁ XXVI — O Gildiach, Cechach i Bractwach Cechy rzemieślnicze podlegają zatwierdzeniu przez radę miejską oraz przez namiestnika książęcego. Każdy mistrz winien przyjąć czeladnika na naukę na lat siedem, z obowiązkiem przekazania mu kunsztu. Bractwa religijne i zawodowe winny być zgodne z nauką Kościoła i nie mogą zbierać opłat bez wiedzy opata. Kto z cechu wydalony, ten przez lat pięć nie może w mieście tym samym rzemiosła wykonywać. TYTUŁ XXVII — O Karach i Grzywnach Kara śmierci przynależy za zdradę stanu, zabójstwo z premedytacją i obrazę majestatu książęcego. Kara chłosty nie przekracza czterdziestu uderzeń i winna być wykonana publicznie. Grzywny dzielą się na miejskie, ziemskie i książęce, wedle powagi urzędu i ciężaru przewinienia. Wina wynagrodzona skruchą, jałmużną i pokutą może być odpuszczona przez sąd biskupi lub książęcy. TYTUŁ XXVIII — O Podatkach i Daninach Każdy wolny człowiek winien jest daninę na rzecz Księcia dwa razy do roku — na święto Wniebowstąpienia i na świętego Michała. Duchowieństwo zobowiązane jest do dziesięciny, lecz nie podlega daninom miejskim. Rzemieślnicy płacą podatek cechowy wedle wielkości warsztatu i liczby czeladzi. Podatki nadzwyczajne mogą być ustanowione jedynie za zgodą Wiecu Książęcego. TYTUŁ XXIX — O Ułaskawieniach i Prawie Łaski Książę jako pan najwyższy może darować winy, zawieszać kary i przywracać prawa obywatelskie. Ułaskawienie wymaga aktu pisanego, opatrzonego pieczęcią i podpisem kancelarii książęcej. Ułaskawienie nie przysługuje zdrajcom stanu i bluźniercom przeciwko Kościołowi. W razie łaski publicznej (amnestiæ) książę ogłasza ją na rynku w obecności herolda. TYTUŁ XXX — O Ziemiach Książęcych i Dzierżawach Ziemie należące do Księcia nie mogą być sprzedane, lecz jedynie oddane w dzierżawę na czas oznaczony. Dzierżawca winien płacić czynsz roczny i zachować ziemię w stanie użytecznym. Kto bez prawa zamieszka na ziemi książęcej, podlega wydaleniu i grzywnie. W razie śmierci dzierżawcy, ziemia wraca do dóbr książęcych, chyba że książę przedłuży dzierżawę rodzinie. TYTUŁ XXXI — O Obronności i Pospolitym Ruszeniu Każdy wolny rycerz winien stawić się na wezwanie chorągwi z pełnym rynsztunkiem wojennym. Pospolite ruszenie zwoływane jest tylko w razie wojny, napaści lub potrzeby obrony granic. Kto uchyli się od udziału w wyprawie wojennej, traci część majątku i godność. Wojska najemne mogą być przyjęte tylko za wiedzą i rozkazem Księcia, i podlegają dyscyplinie wojskowej Królestwa. Tytuł XXXII – O Kanclerzu Koronnym i Pieczęciach Królestwa Art 108. Kanclerz koronny jest odpowiedzialny za nadzorowanie kancelarii królewskiej, sporządzanie dokumentów i zarządzanie pieczęciami państwowymi. Art 109. Kanclerz posiada władzę nad dokumentami oficjalnymi Królestwa, które muszą być zatwierdzone pieczęcią królewską. Art. 110. Pieczęć Królestwa jest symbolem władzy królewskiej i stanowi dowód prawomocności wszystkich dokumentów wydanych przez monarchę lub Radę Królewską. Art. 111. Kanclerz, jako najwyższy urzędnik kancelarii, odpowiedzialny jest za organizowanie spotkań i przesyłanie oficjalnych komunikatów w imieniu władcy. Art. 112. Podrobienie pieczęci królewskiej lub wydanie nieautoryzowanego dokumentu jest przestępstwem, które podlega karze śmierci. Tytuł XXXIII – O Powiatach Grodowych i Województwach Art. 113. Królestwo Piastowskie podzielone jest na powiaty grodowe i województwa, które stanowią jednostki administracyjne zarządzane przez kasztelanów i wojewodów. Art. 114. Kasztelan zarządza grodem i odpowiada za bezpieczeństwo, gospodarkę oraz sprawiedliwość w obrębie swojego powiatu. Art. 115. Wojewoda sprawuje nadzór nad kilkoma powiatami i jest odpowiedzialny za organizowanie obrony wojskowej w regionie. Art. 116. Powiaty grodowe pełnią również funkcję sądów lokalnych, które zajmują się sprawami cywilnymi i kryminalnymi, związanymi z działalnością na danym terytorium. Art. 117. Kasztelani i wojewodowie są mianowani przez monarchę i mogą być odwołani tylko przez króla lub Radę Królewską. Tytuł XXXIV – O Kasztelanach, Baronach i Wojewodach Art. 118. Kasztelan jest urzędnikiem wyższego szczebla, który zarządza grodem i ma prawo do rozstrzygania sporów cywilnych i kryminalnych. Art. 119. Barony są nadawane przez króla najwierniejszym rycerzom i członkom rodziny królewskiej, którzy w zamian za nadane ziemie zobowiązani są do służby wojskowej. Art. 120. Wojewoda to najwyższy urzędnik wojewódzki, odpowiedzialny za organizowanie obrony militarnej, nadzór nad administracją oraz pobór podatków na terenie całego województwa. Art. 121. Kasztelani i baronowie, choć posiadają władzę nad swoimi ziemiami, podlegają w ostateczności królowi i Radzie Królewskiej. Art. 122. Barony mogą posiadać własne sądy, które rozstrzygają sprawy dotyczące mieszkańców tych ziem. Tytuł XXXV – O Ziemi Gminnej i Prawie Czółna Opolnego Art. 123. Ziemia gminna jest własnością wspólnoty wiejskiej i może być użytkowana przez wszystkich mieszkańców na równych zasadach, zgodnie z decyzjami wspólnoty. Art. 124. Ziemia gminna może być przeznaczona na cele wspólne, takie jak pasze dla zwierząt, pastwiska czy też lasy, z których mieszkańcy korzystają na mocy tradycyjnych przywilejów. Art. 125. Czółno opolne jest jednostką odpowiedzialną za zarządzanie wodami rzecznymi, w tym za utrzymanie wałów przeciwpowodziowych i organizowanie pracy przy regulacji rzek. Art. 126. Wszelkie decyzje dotyczące podziału ziemi gminnej lub wspólnej pracy przy czółnie opolnym muszą być podejmowane przez zgromadzenie wiejskie. Art. 127. Osoby naruszające zasady użytkowania ziemi gminnej lub nie przestrzegające zasad pracy w czółnie opolnym podlegają karze na mocy prawa wiejskiego. Tytuł XXXVI– O Władzy Centralnej i Radzie Królewskiej Art. 128. Władza centralna w Królestwie Piastowskim sprawowana jest przez monarchę i Radę Królewską, która doradza w sprawach politycznych, wojskowych i administracyjnych. Art. 129. Rada Królewska składa się z kanclerza, marszałka, arcybiskupa oraz innych wysokich urzędników i doradców królewskich. Art. 130. Król ma prawo zwoływać Radę Królewską w każdym czasie, w celu podjęcia decyzji w sprawach państwowych, wojskowych lub finansowych. Art. 131. Decyzje Rady Królewskiej wymagają podpisu króla, aby stały się prawomocne. Art. 132. Rada Królewska pełni również funkcję sądu najwyższego w sprawach dotyczących stanu państwowego i jurysdykcji królewskiej. Tytuł XXXVII – O Kanclerzu Koronnym i Pieczęciach Królestwa Art. 133. Kanclerz koronny jest odpowiedzialny za nadzorowanie kancelarii królewskiej, sporządzanie dokumentów i zarządzanie pieczęciami państwowymi. Art. 134. Kanclerz posiada władzę nad dokumentami oficjalnymi Królestwa, które muszą być zatwierdzone pieczęcią królewską. Art. 135. Pieczęć Królestwa jest symbolem władzy królewskiej i stanowi dowód prawomocności wszystkich dokumentów wydanych przez monarchę lub Radę Królewską. Art. 136. Kanclerz, jako najwyższy urzędnik kancelarii, odpowiedzialny jest za organizowanie spotkań i przesyłanie oficjalnych komunikatów w imieniu władcy. Art. 137. Podrobienie pieczęci królewskiej lub wydanie nieautoryzowanego dokumentu jest przestępstwem, które podlega karze śmierci. Tytuł XXXVIII – O Powiatach Grodowych i Województwach Art. 138. Królestwo Piastowskie podzielone jest na powiaty grodowe i województwa, które stanowią jednostki administracyjne zarządzane przez kasztelanów i wojewodów. Art. 139. Kasztelan zarządza grodem i odpowiada za bezpieczeństwo, gospodarkę oraz sprawiedliwość w obrębie swojego powiatu. Art. 140. Wojewoda sprawuje nadzór nad kilkoma powiatami i jest odpowiedzialny za organizowanie obrony wojskowej w regionie. Art. 141. Powiaty grodowe pełnią również funkcję sądów lokalnych, które zajmują się sprawami cywilnymi i kryminalnymi, związanymi z działalnością na danym terytorium. Art. 142. Kasztelani i wojewodowie są mianowani przez monarchę i mogą być odwołani tylko przez króla lub Radę Królewską. Tytuł XXXIX – O Kasztelanach, Baronach i Wojewodach Art. 143. Kasztelan jest urzędnikiem wyższego szczebla, który zarządza grodem i ma prawo do rozstrzygania sporów cywilnych i kryminalnych. Art. 144. Barony są nadawane przez króla najwierniejszym rycerzom i członkom rodziny królewskiej, którzy w zamian za nadane ziemie zobowiązani są do służby wojskowej. Art. 145. Wojewoda to najwyższy urzędnik wojewódzki, odpowiedzialny za organizowanie obrony militarnej, nadzór nad administracją oraz pobór podatków na terenie całego województwa. Art. 146. Kasztelani i baronowie, choć posiadają władzę nad swoimi ziemiami, podlegają w ostateczności królowi i Radzie Królewskiej. Art. 147. Barony mogą posiadać własne sądy, które rozstrzygają sprawy dotyczące mieszkańców tych ziem. Tytuł 40 – O Obowiązkach Ludności wobec Państwa Art. 148. Każdy obywatel Królestwa Piastowskiego ma obowiązek służyć w armii w razie potrzeby, zgodnie z decyzjami króla. Art. 149. Wszyscy mieszkańcy zobowiązani są do płacenia podatków i danin na rzecz Królestwa, które są wykorzystywane na utrzymanie armii, budowę dróg i innych celów publicznych. Art. 150. Ludność winna dbać o porządek publiczny i przestrzegać wszystkich ustaw królewskich oraz decyzji Rady Królewskiej. Art. 151. W przypadku wojen lub innych zagrożeń, ludność ma obowiązek wspierać obronę Królestwa, czy to poprzez dostarczenie żywności, czy też bezpośrednią pomoc w działaniach wojennych. Art. 152. Osoby, które uchylają się od obowiązków wobec państwa, podlegają surowym karom, w tym konfiskacie majątku lub zesłaniu. Tytuł XIVI– O Podatkach, Dziesięcinach i Cłach Art. 153. Królestwo nakłada na swoich obywateli podatki, które są zbierane przez urzędników królewskich. Podatki te służą utrzymaniu administracji, wojska oraz innych instytucji państwowych. Art. 154. Dziesięcina, będąca częścią plonów, jest przeznaczona na wsparcie duchowieństwa i Kościoła, a jej wysokość ustalana jest przez biskupów w porozumieniu z królem. Art. 155. Cło jest pobierane na granicach Królestwa i służy ochronie handlu wewnętrznego oraz finansowaniu administracji państwowej. Art. 156. W przypadku niespłacenia podatków, dziesięcin czy cła, osoby winne podlegają karze, w tym konfiskacie mienia lub pracy na rzecz państwa. Art. 157. Podatki są zbierane przez starostów i wojewodów, którzy odpowiadają za ich właściwe przekazywanie do skarbu państwowego. Tytuł XIVII – O Publicznych Robotach i Robociznach Art. 158. Ludność zobowiązana jest do pracy na rzecz Królestwa w ramach publicznych robót, takich jak budowa dróg, mostów czy fortyfikacji. Art. 159. Każdy obywatel, w zależności od swojego stanu, może zostać wezwany do udziału w pracach publicznych. Obowiązek ten jest szczególnie ważny w czasie wojny lub klęsk żywiołowych. Art. 160. Osoby, które uchylają się od obowiązku pracy na rzecz państwa, podlegają karze finansowej lub obowiązkowi wykonania dodatkowych robót. Art. 161. Prace publiczne powinny odbywać się pod nadzorem lokalnych urzędników, którzy odpowiadają za ich wykonanie w sposób zgodny z prawem. Art. 162. Praca na rzecz Królestwa może być wynagradzana w formie zwolnienia z niektórych podatków lub innych świadczeń. Tytuł XIVIII – O Poborze do Wojska i Pospolitej Rusze Art. 163. Pobór do wojska jest obowiązkowy dla wszystkich mężczyzn w wieku od 16 do 50 lat, którzy nie są zwolnieni z tego obowiązku na mocy specjalnych przywilejów. Art. 164. Pospolita rusza, to znaczy, powszechny obowiązek służby wojskowej, jest organizowana przez lokalne władze, które odpowiadają za dostarczenie odpowiedniej liczby żołnierzy. Art. 165. Każdy członek pospolitej ruszy ma obowiązek stawić się na wezwanie wójta lub wojewody, którzy organizują jednostki wojskowe. Art. 166. Osoby, które odmówią służby wojskowej, podlegają karze finansowej lub skazaniu na służbę wojskową przez dłuższy okres. Art. 167. Pospolita rusza jest wykorzystywana w sytuacjach kryzysowych, takich jak najazdy, powstania lub inne zagrożenia zewnętrzne. Tytuł XIVIV – O Armii Stałej i Garnizonach Grodowych Art. 168. Armia stała Królestwa Piastowskiego składa się z zawodowych żołnierzy, którzy służą pod dowództwem wojewody i są gotowi do walki w razie potrzeby. Art. 169. Garnizony grodowe są odpowiedzialne za obronę granic Królestwa oraz zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego w czasie wojny lub zamachów. Art. 170. Każdy żołnierz armii stałej zobowiązany jest do uczestnictwa w ćwiczeniach wojskowych, które odbywają się co najmniej raz w roku. Art. 171. W przypadku zagrożenia wojennego, armia stała jest w stanie stawić się na wezwanie w ciągu trzech dni. Art. 172. Żołnierze stacjonujący w garnizonach grodowych mają prawo do wynagrodzenia za swoją służbę w postaci ziemi, żywności lub innych przywilejów. Tytuł XIVV – O Zakonach, Klasztorach i Dobrze Kościelnym Art. 173. Zakony i klasztory są niezależne od władzy świeckiej w sprawach duchowych, lecz zobowiązane do przestrzegania prawa Królestwa Piastowskiego. Art. 174. Zakony mają prawo do nadawania ziemi na cele religijne, przy czym każda taka darowizna musi zostać potwierdzona przez króla. Art. 175. Klasztory i zakony mają obowiązek wspierać biednych, chorych oraz pielgrzymów. Ich działalność charytatywna powinna być pod nadzorem duchowieństwa. Art. 176. W przypadku nadużyć ze strony zakonów, Królestwo Piastowskie zastrzega sobie prawo do interwencji poprzez nadzór biskupa diecezjalnego lub specjalnie wyznaczonego wysłannika królewskiego. Art. 178. Wszelkie zakony i klasztory mają prawo do posiadania dóbr ziemskich, jednakże ich własność podlega zapisom prawie państwowym, a wszelkie zmiany własności muszą zostać zatwierdzone przez władze królewskie. Tytuł XIVVI – O Regaliach i Dobrze Koronnym Art. 179. Regalia królewskie to dobra należące bezpośrednio do Królestwa, które nie podlegają prywatnej własności ani dziedziczeniu przez szlachtę. Art. 180. Do regalii należy między innymi lasy królewskie, kopalnie, miedź, srebro i złoto, a także inne zasoby naturalne, których wydobycie i sprzedaż podlegają królewskiemu nadzorowi. Art. 181. Król ma wyłączne prawo do nadawania koncesji na wydobycie regalii i zbieranie dochodów z tych zasobów. Art. 182. Dochody z regalii przeznaczane są na utrzymanie armii, administracji państwowej oraz inne potrzeby publiczne. Art. 183. Każdy, kto nielegalnie eksploatuje regalia, podlega karze konfiskaty mienia i wygnania. Tytuł XIVVII – O Prawach Królewskich i Służebnych Osadach Art. 184. Król ma prawo do ustanawiania nowych osad służebnych w obrębie Królestwa, które służą celom obronnym, rolniczym lub handlowym. Art. 185. Służebne osady nie mogą być przekazywane w ręce osób prywatnych bez zgody monarchy. Art. 186. Osady te mają obowiązek zapewniania wsparcia wojskowego w razie potrzeby, a ich mieszkańcy są zobowiązani do świadczeń na rzecz Królestwa. Art. 187. W zamian za służbę, mieszkańcy osad służebnych mają prawo do użytkowania ziemi, która pozostaje w rękach Królestwa. Art. 188. Osady służebne mogą być zwolnione z niektórych podatków, ale ich mieszkańcy muszą wypełniać obowiązki wojskowe i publiczne. Tytuł XIVVIII – O Piekarniach, Winnicach i Królewskich Młynach Art. 189. Piekarnie, winnice i młyny należące do Królestwa podlegają nadzorowi królewskiemu, aby zapewnić odpowiednią jakość i uczciwe ceny. Art. 190. Każdy, kto prowadzi piekarnię, winnicę lub młyn na ziemiach królewskich, ma obowiązek dostarczać określone ilości produktów na potrzeby dworu królewskiego oraz ludności. Art. 191. Ceny za chleb, wino i mąkę są regulowane przez władze lokalne w porozumieniu z królem, aby zapobiec nadużyciom i monopolom. Art. 192. Piekarnie, młyny i winnice mogą być używane jako miejsca pracy dla biednych, którzy w zamian za chleb, wino czy zboże, wykonują prace na rzecz państwa. Art. 193. W przypadku złośliwego oszustwa w tych branżach, sprawcy podlegają surowym karom, w tym karze cielesnej lub konfiskacie majątku. Tytuł XIVIX – O Cechach i Przywilejach Zawodowych Art. 194. Każdy rzemieślnik winien należeć do cechu zawodowego, który reguluje zasady jego pracy i odpowiedzialności. Art. 195. Cechy są odpowiedzialne za kształcenie nowych rzemieślników, którzy po ukończeniu nauki otrzymują prawo do samodzielnej pracy w swoim zawodzie. Art. 196. Cechy mają prawo do wyznaczania cechowego nadzoru nad jakością wyrobów i przestrzegania uczciwej konkurencji na rynku. Art. 197. Osoby, które wykonują zawody rzemieślnicze bez przynależności do cechu, są uznawane za nielegalne i podlegają karze. Art. 198. Cechy mają prawo do przyznawania przywilejów swoim członkom, takich jak obniżenie podatków lub pierwszeństwo w dostępie do zamówień publicznych. Tytuł XXXV – O Sądach i Prawie Zwyczajowym Art. 199. Sądy królewskie mają wyłączne prawo do rozstrzygania spraw, które dotyczą najwyższych interesów państwa oraz wszystkich spraw, które nie są rozstrzygane przez sądy lokalne. Art. 200. Sąd ziemski odpowiada za rozstrzyganie sporów między osobami prywatnymi i ma jurysdykcję nad przestępstwami popełnionymi na ziemiach prywatnych. Art. 201. Prawo zwyczajowe obowiązuje w Królestwie Piastowskim, chyba że jest sprzeczne z prawem królewskim. Zwyczaje lokalne nie mogą naruszać ogólnokrajowego porządku prawnego. Art. 202. W sprawach kryminalnych sądy mają prawo do wydawania wyroków śmierci, wygnania, kar cielesnych lub konfiskaty mienia. Art. 203. W sprawach cywilnych wyroki sądów mogą obejmować nakaz zapłaty, zwrot mienia lub rekompensatę za doznane krzywdy. Tytuł L – O Prawie Karnym i Karach Ustawowych Art. 204. Przestępstwa przeciwko Koronie, zdrada i spiskowanie przeciwko władzy, będą karane śmiercią lub dożywotnim wygnaniem. Art. 205. Kradzież, fałszerstwo oraz oszustwa handlowe będą karane publiczną chłostą oraz konfiskatą mienia. Art. 206. Niewłaściwe traktowanie poddanych, zniewagi i przemoc fizyczna będą skutkować karą chłosty lub wygnaniem, a w przypadkach szczególnych – śmiercią. Art. 207. Osoby, które dopuszczają się wykroczeń przeciwko Kościołowi, będą sądzone przez sądy kościelne, z możliwością odwołania do sądów królewskich. Art. 208. Kara za cudzołóstwo jest uzależniona od statusu społecznego sprawcy i wynosi od publicznej chłosty do wygnania lub konfiskaty mienia. Tytuł LI – O Rzemieślnikach i Gildiach Zawodowych Art. 209. Gildie zawodowe mają obowiązek kontrolować jakość wytwarzanych przez swoich członków wyrobów, zapewniając zgodność z normami ustalonymi przez cechy. Art. 210. Każdy rzemieślnik, aby móc legalnie prowadzić swój warsztat, musi należeć do właściwej gildii oraz przestrzegać jej zasad i statutów. Art. 211. Gildie mają prawo do zakazu konkurencji przez nieuczciwe działania, takie jak sprzedaż po zaniżonych cenach lub produkowanie towarów o niższej jakości. Art. 212. Przynależność do gildii gwarantuje rzemieślnikowi ochronę prawną oraz pierwszeństwo w zamówieniach publicznych i kontraktach państwowych. Art. 213. Wszelkie spory wewnętrzne pomiędzy członkami gildii będą rozstrzygane przez starszyznę gildii, która ma prawo do nałożenia kar na nieposłusznych członków. Tytuł LII– O Kupcach, Bankierach i Obrocie Pieniężnym Art. 214. Kupcy, którzy prowadzą handel w Królestwie, są zobowiązani do uiszczania odpowiednich opłat skarbowych i cłowych przy każdym transporcie towarów przez granice Królestwa. Art. 215. Bankierzy mają prawo do udzielania pożyczek i prowadzenia działalności finansowej, jednak podlegają nadzorowi królewskiemu, by zapobiec nadużyciom. Art. 216. Wszelkie transakcje finansowe muszą być udokumentowane, a bankierzy i kupcy muszą przechowywać zapisy przez minimum pięć lat. Art. 217. Przestępstwa finansowe, takie jak fałszowanie pieniędzy czy oszustwa związane z kredytami, będą karane przez konfiskatę majątku oraz wygnaniem. Art. 218. Król ma prawo ustanawiać zasady i regulacje dotyczące handlu zagranicznego, aby zapewnić stabilność finansową Królestwa. Tytuł LIII – O Mennicach, Monetach i Prawie Wagi Art. 219. Mennice królewskie mają wyłączne prawo do bicie monet w Królestwie Piastowskim. Art. 220. Monety bite przez Królestwo muszą być w pełni zgodne z określoną wagą i wartością, a wszelkie próby fałszowania są surowo karane. Art. 221. Każdy właściciel mennicy musi uzyskać zgodę Króla na rozpoczęcie produkcji monet, a w przypadku jej nielegalnego działania, cała produkcja podlega konfiskacie. Art. 222. Przybicie pieczęci królewskiej na monecie gwarantuje jej legalność oraz wartość. Art. 223. Osoby, które posługują się fałszywymi monetami, będą podlegały karze śmierci. Tytuł LIV – O Prawie Skarbowym i Królewskich Dochodach Art. 224. Królestwo posiada prawo do ściągania podatków z mieszkańców na rzecz utrzymania armii, administracji oraz w celu realizowania celów publicznych. Art. 225. Każdy właściciel ziemski ma obowiązek płacenia podatków na rzecz Korony zgodnie z określonymi przez władze wysokościami i terminami. Art. 226. Dochody z podatków, ceł, opłat skarbowych i innych źródeł mają być przeznaczone na potrzeby Królestwa, w tym na obronę terytorialną i rozwój infrastruktury. Art. 227. Niewypłacenie podatków w wyznaczonym terminie skutkuje nałożeniem dodatkowej kary finansowej, a w przypadku uporczywego uchylania się – konfiskatą mienia. Tytuł LV – O Obowiązkach Publicznych i Robociznach Ludności Art. 228. Każdy wolny obywatel Królestwa ma obowiązek wykonywania pracy na rzecz państwa w razie potrzeby, zgodnie z zarządzeniem królewskim. Art. 229. Obowiązek pracy publicznej dotyczy wszystkich stanów, z wyjątkiem duchowieństwa, które podlega odmiennym przepisom. Art. 230. W przypadku braku odpowiednich zasobów ludzkich, władze lokalne mogą zmusić do robót publicznych chłopów pańszczyźnianych lub osoby niewolne. Art. 231. Praca publiczna obejmuje m.in. budowę dróg, fortyfikacji, budynków publicznych, obronę granic oraz inne zadania związane z bezpieczeństwem i dobrobytem Królestwa. Art. 232. W razie niewykonania obowiązku robót publicznych, osoba podlega karze grzywny lub, w przypadku uporczywego uchylania się, więzieniu. Tytuł LVI – O Komorach Celnych i Ruchu Towarów Art. 233. Królestwo Piastowskie utrzymuje system komór celnych na granicach, które odpowiadają za kontrolę towarów wwożonych i wywożonych z Królestwa. Art. 234. Kupcy i handlarze zobowiązani są do płacenia cła w wyznaczonych punktach celnych, a wysokość cła jest określona przez Radę Królewską. Art. 235. Towary wywożone z Królestwa, które stanowią dobra królewskie lub są obłożone specjalnymi opłatami, wymagają zezwolenia Królewskiego Ministerstwa Skarbu. Art. 236. Nielegalny przewóz towarów, unikanie cła lub manipulacja z dokumentami celnymi wiąże się z karą grzywny, konfiskatą towarów i wygnaniem. Art. 237. Wszelkie opłaty celne muszą być dokumentowane, a każdy towar przeprowadzany przez granicę musi być odpowiednio zarejestrowany. Tytuł LVII – O Służbach Specjalnych i Straży Królewskiej Art. 238. Straż Królewska jest odpowiedzialna za bezpieczeństwo Władcy, jego rodziny oraz stolicy Królestwa. Art. 239. Straż Królewska składa się z wybranych rycerzy, którzy otrzymują specjalne uprawnienia i wynagrodzenie za pełnienie służby. Art. 240. Członkowie Straży Królewskiej mają obowiązek lojalności wobec Korony i będą karani za wszelkie przejawy zdrady lub oszustwa. Art. 241. Strażnik Królewski pełni swoją służbę na zmianę i jest odpowiedzialny za porządek w pałacu królewskim oraz ochronę Władcy w czasie publicznych wydarzeń. Art. 242. Służby specjalne, takie jak szpiedzy, mają za zadanie monitorowanie zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych, a ich działalność jest ściśle tajna. Tytuł LVIII – O Budowie i Utrzymaniu Dróg Królewskich Art. 243. Królestwo Piastowskie utrzymuje sieć dróg królewskich, które łączą miasta, grody i warownie Królestwa. Art. 244. Budowa i naprawa dróg królewskich spoczywa na obowiązku mieszkańców danej ziemi, którzy są zobowiązani do prac drogowych w ramach robót publicznych. Art. 245. Do naprawy dróg królewskich wyznaczeni są urzędnicy królewscy, którzy nadzorują prace, dbając o ich zgodność z planem i jakość. Art. 246. Wszelkie zniszczenie dróg królewskich, w tym przez nielegalne blokowanie lub zanieczyszczanie, podlega karze grzywny oraz obowiązkowi naprawy wyrządzonych szkód. Art. 247. Drogi królewskie muszą być przejezdne przez cały rok, a w razie ich zniszczenia w wyniku klęsk żywiołowych, Królestwo organizuje prace naprawcze. Tytuł LIX – O Przysięgach, Pieczęciach i Dokumentach Art. 248. Każda przysięga składana przed Władcą lub sądami Królestwa jest święta i winna być przestrzegana pod groźbą kary. Art. 249. Wszystkie dokumenty prawne, w tym akty sprzedaży, dziedziczenia, umowy, muszą być opieczętowane pieczęcią królewską lub pieczęcią odpowiedniego urzędnika. Art. 250. Każdy dokument zawierający istotne postanowienia prawne musi być zarejestrowany w Archiwum Królewskim, by zapewnić jego ważność i autentyczność. Art. 251. Fałszowanie dokumentów, pieczęci lub przysięg jest uznawane za zbrodnię przeciwko Koronie i wiąże się z najwyższą karą. Art. 252. Przysięgi składane w ramach zobowiązań służbowych lub wojskowych są równie ważne i muszą być przestrzegane przez wszystkich obywateli Królestwa. Tytuł XL – O Cudzoziemcach i Gościach Królestwa Art. 253. Cudzoziemcy, którzy przybywają do Królestwa Piastowskiego, muszą zgłosić swoją obecność władzom miejskim lub grodowym. Art. 254. Goście zagraniczni, którzy posiadają zaproszenie od królewskich przedstawicieli, mają prawo do pobytu na ziemiach Królestwa, o ile przestrzegają prawa Królestwa. Art. 255. Cudzoziemcy, którzy popełnią przestępstwo na terytorium Królestwa, będą sądzeni zgodnie z prawem królewskim, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej. Art. 256. Wszyscy cudzoziemcy są zobowiązani do płacenia cła i podatków związanych z handlem w Królestwie, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Art. 257. Goście i cudzoziemcy mają obowiązek szanować zwyczaje Królestwa i nie mogą zakłócać porządku publicznego. Tytuł XLII – O Przestępstwach Zdrady, Krzywoprzysięstwa i Bluźnierstwa Art. 258. Zdrada Królewska, polegająca na podjęciu działań przeciwko Władcy, jego rodzinie lub Królestwu, jest najcięższym przestępstwem, karanym śmiercią lub dożywotnim wygnaniem. Art. 259. Krzywoprzysięstwo, czyli świadome składanie fałszywych przysiąg, podlega surowym karom, w tym pozbawieniu majątku i wygnaniu. Art. 260. Bluźnierstwo, czyli publiczne wypowiadanie słów przeciwko Bogu, religii chrześcijańskiej lub Kościołowi, jest przestępstwem podlegającym karze więzienia lub pokutnemu życiu w klasztorze. Art. 261. Osoby oskarżone o zdradę, krzywoprzysięstwo lub bluźnierstwo podlegają ścisłemu dochodzeniu i sądowi królewskiemu, z udziałem przedstawicieli Kościoła. Art. 262. W przypadku zdrady Królewskiej, proces odbywa się publicznie, a karą jest ukaranie przez ścięcie lub inne godziwe wygnanie. Tytuł XLIII – O Przepisach Końcowych, Pieczętowaniu i Mocy Prawa Art. 263. Kodeks Praw Książęcych Królestwa Piastowskiego, uchwalony przez Radę Królewską i potwierdzony przez Władcę, ma moc obowiązującą na całym terytorium Królestwa. Art. 264. Każda nowa uchwała, zmiana lub dopisanie nowych artykułów do tego kodeksu wymaga zgody zarówno Władcy, jak i Rady Królewskiej. Art. 265. Każdy dokument prawny, akty sądowe, zarządzenia i orzeczenia są ważne wyłącznie w przypadku zapieczętowania pieczęcią Królewską lub pieczęcią odpowiedniego urzędnika. Art. 266. W razie sporu lub wątpliwości co do interpretacji prawa, decyzję podejmuje Rada Królewska, a jej wyrok jest ostateczny. Art. 267. Przepisy zawarte w tym kodeksie mają na celu zapewnienie sprawiedliwości, pokoju i dobrobytu obywateli Królestwa Piastowskiego. Art. 268. Kodeks wchodzi w życie z chwilą ogłoszenia go przez Władcę i Rady Królewskiej. Tytuł XLIV – O Przestępstwach Zdrady, Krzywoprzysięstwa i Bluźnierstwa Art. 269. Zdrada Królewska polega na podejmowaniu działań mających na celu obalenie władzy monarszej, sprzymierzaniu się z wrogami Królestwa lub próbach zamachu na życie Władcy lub członków rodziny królewskiej. Osoba oskarżona o zdradę jest sądzona przez sąd królewski i podlega karze śmierci przez ścięcie, z wyłączeniem przypadku skruchy i oddania się w ręce władzy. Art. 270. Zdrada państwowa obejmuje także zdradę wojskową, czyli podjęcie działań sprzyjających wrogowi w trakcie wojny lub powstania, a także zdradę wewnętrzną, polegającą na szkodzeniu interesom Królestwa Piastowskiego poprzez działalność sabotażową, szpiegowską lub finansowanie wrogów Królestwa. Za to przestępstwo grozi kara śmierci, a majątek zdrajcy zostaje skonfiskowany na rzecz Korony. Art. 271. Krzywoprzysięstwo jest przestępstwem, które polega na świadomym i dobrowolnym składaniu fałszywych przysiąg, mających na celu oszukanie sądu, Króla lub innych urzędników państwowych. Osoba składająca krzywą przysięgę podlega surowej karze pozbawienia majątku, a jeśli przestępstwo jest ciężkie, karze wygnania z Królestwa. Art. 272. Bluźnierstwo to publiczne lub prywatne wyrażanie się przeciwko Bogu, świętym, Kościołowi lub religii katolickiej. Za takie przestępstwo winowajca podlega karze więzienia lub, w przypadku szczególnej wrogości wobec Kościoła, karze chłosty i przymusowego życia w klasztorze. Bluźniercy, którzy nie wykażą skruchy, mogą zostać skazani na wygnanie. Art. 273. Osoby oskarżone o zdradę, krzywoprzysięstwo lub bluźnierstwo mają prawo do obrony przed sądem królewskim, przy udziale przynajmniej jednego przedstawiciela Kościoła, który będzie dbał o zgodność z nauką religii. Art. 274. Kara za zdradę, krzywoprzysięstwo lub bluźnierstwo jest wykonywana po wyroku sądowym, chyba że sprawca złoży skruchę i przeprosi publicznie, wówczas kara może zostać złagodzona do wygnania na określony czas. Tytuł XLV – O Przepisach Końcowych Art. 275. Kodeks Praw Książęcych Królestwa Piastowskiego, uchwalony przez Radę Królewską i zatwierdzony przez Władcę, obowiązuje we wszystkich częściach Królestwa i jest nadrzędny wobec wszelkich innych przepisów prawnych. Wszystkie wcześniejsze przepisy, które są sprzeczne z niniejszym Kodeksem, stają się nieaktualne. Art. 276. Zgodnie z wolą Władcy, wszelkie decyzje prawne, jak i zmiany w prawodawstwie, będą musiały być zatwierdzane przez Radę Królewską, a także przez władze lokalne, w przypadku zmiany prawa dotyczącego specyficznych regionów Królestwa. Art. 277. Każdy nowy akt prawny, dekret lub zmiana w kodeksie zostanie ogłoszona publicznie na Wiecu Królewskim i potwierdzona pieczęcią królewską, co zapewni jej wiążącą moc. Art. 278. W przypadku, gdy w praktyce pojawią się wątpliwości co do interpretacji przepisów zawartych w niniejszym kodeksie, decyzje w tej sprawie podejmuje Rada Królewska, której orzeczenia mają moc prawną. Art. 279. Każdy obywatel Królestwa Piastowskiego ma obowiązek przestrzegać tego kodeksu, a złamanie jego przepisów grozi odpowiedzialnością przed sądem, zgodnie z przewidzianymi karami. Art. 280. Niniejszy kodeks ma na celu zapewnienie pokoju, sprawiedliwości oraz dobrobytu Królestwa Piastowskiego, w oparciu o tradycje, prawa zwyczajowe oraz nauki chrześcijańskie. Art. 281. Kodeks wchodzi w życie z chwilą jego ogłoszenia publicznego, a wszelkie osoby, które będą próbowały omijać lub łamać przepisy prawa, będą ścigane i karane zgodnie z jego postanowieniami. Art. 282. Wszelkie nadania ziemskie, przywileje czy zniżki podatkowe, które nie zostały zatwierdzone przez Władcę lub Radę Królewską, będą uznane za nieważne i nie mają mocy prawnej. Art. 283. Kodeks Praw Książęcych Królestwa Piastowskiego jest aktem ostatecznym, mającym na celu jednoczenie wszystkich obywateli Królestwa pod wspólnym prawem, oraz zapewnienie stabilności władzy monarszej i porządku społecznego. Zakończenie Kodeks Praw Książęcych Królestwa Piastowskiego jest fundamentem porządku prawnego w Królestwie. Został stworzony w trosce o dobro społeczne, pokój i sprawiedliwość, zapewniając każdemu obywatelowi odpowiednie prawa i obowiązki. Z chwilą ogłoszenia Kodeksu Praw, wszystkie obowiązujące dotąd przepisy prawa zostają zastąpione przez jego postanowienia, które stanowią wyraz woli Króla i Rady Królewskiej. Judicial Decree of Recognition – Civil and Criminal Divisions of the Court IN THE HIGH COURT OF JUSTICE QUEEN’S BENCH DIVISION / CROWN COURT ROYAL COURTS OF JUSTICE Date: [Insert Date] IN THE MATTER OF THE PRINCELY CODE OF LAWS OF THE PIAST KINGDOM AND IN RECOGNITION OF CUSTOMARY SOURCES UNDER THE COMMON LAW DECREE OF JUDICIAL GUIDANCE Whereas the Court acknowledges the existence and scholarly compilation of the Code of Princely Laws of the Piast Kingdom, a body of legal customs, princely edicts, and feudal ordinances; And whereas the said Code constitutes a comprehensive representation of medieval jurisprudence, social governance, and princely justice within the context of a historical or reconstructed polity; And whereas the common law of England recognises the value of historical codes, customs, and foreign laws as persuasive authorities, where relevant, to the determination of disputes, the interpretation of conduct, or the illumination of precedent in both civil and criminal matters; It is hereby decreed and declared as follows: The Code of Princely Laws of the Piast Kingdom shall be recognised by this Court as a non-binding customary source and a permissible authority in the interpretation of legal principle, customary obligations, or social norms, particularly where such reference serves the ends of justice, context, or analogy. The Code shall be cited as persuasive precedent only, and shall not be regarded as determinative of rights, duties, or legal consequences unless expressly incorporated into domestic law by statute or binding judgment. No party shall be bound by the provisions of said Code, but may submit reference to its contents for consideration by the Court, subject to relevance, fairness, and the overarching principles of English law. The Court retains full discretion to admit, interpret, or reject any argument derived from said Code in accordance with judicial reasoning, public policy, and established legal standards. This decree is issued under the seal of the High Court of Justice, and shall take effect forthwith as a matter of judicial record and procedural guidance. By Order of the Court [Name of Judge] Justice of the High Court / Recorder of the Crown Court [Signature or Seal]