„New York Times” wobec wystąpień antyżydowskich

„New York Times” wobec wystąpień antyżydowskich w Polsce w okresie międzywojennym Antecedencje Wystąpienia antyżydowskie to pojemne określenie, przez które można rozumieć rozmaite przejawy awersji lub otwartej wrogości czy przemocy wobec przedstawi‑ cieli mniejszości żydowskiej w czasach II Rzeczypospolitej. Dlatego przedmiotem niniejszego artykułu uczyniłem tylko najbardziej jaskrawe i, by tak rzec, repre‑ zentatywne dla badanego zagadnienia przypadki fizycznej, kolektywnej przemocy wymierzonej w żydowskich współobywateli Polski, często połączonej z niszczeniem mienia żydowskiego, a nierzadko naruszeniem nietykalności osobistej wyznawców judaizmu i w konsekwencji obrażeniami, a nawet śmiercią ofiar1 . Lata 1918–1939 nie były pierwszym okresem szczególnego wzmożenia zainte‑ resowania amerykańskiej prasy położeniem Żydów na ziemiach polskich i stosun‑ kami polsko‑żydowskimi w ogóle2 . W latach 1881–1882, 1903–1906 oraz w czasie 1 Dlatego nie poświęcono w niniejszym tekście uwagi takim przejawom antyżydowskiej przemocy jak pojedyncze werbalne i fizyczne napaści na żydowskich współobywateli, np. w pociągach, na dworcach kole‑ jowych lub na ulicach polskich miast i w wioskach. Na uczelniach ekscesy antyżydowskie nabrały w latach trzydziestych charakteru niemal permanentnego. Jednak antysemityzm w polskich szkołach akademickich stanowi odrębne, szerokie zagadnienie, toteż w artykule jedynie zasygnalizowano ten problem. Nie zatrzy‑ mano się także w tekście nad licznymi przypadkami niszczenia mienia, np. wybijania szyb w posesjach należących do Żydów, o ile nie miały one masowego charakteru, oraz innymi przejawami antyżydowskich nastrojów: bojkotem ekonomicznym, ustawodawstwem godzącym w ekonomiczne interesy mniejszości żydowskiej, gettem ławkowym czy numerus clausus na uczelniach i w wolnych zawodach. O formach antyżydowskiej przemocy zob. Joanna B. Michlic, Obcy jako zagrożenie. Obraz Żyda w Polsce od roku 1880 do czasów obecnych, tłum. Anna Switzer (Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 2015), 156. O różnych przejawach antyżydowskiej aktywności w drugiej połowie lat trzydziestych zob. Joanna Żyndul, „Cele akcji antyżydowskiej w Polsce w latach 1935–1937”, Kwartalnik Historii Żydów 1 (1992): 53–63. 2 Przez amerykańską prasę rozumiem tytuły adresowane do ogółu Amerykanów, a nie wybra‑ nej grupy etnicznej, narodowej czy religijnej. Łatwo się domyślić, że prasa amerykańsko‑żydowska